روش مطالعه علوم و فنون ادبی
- نویسنده: زهرا خاوری
- بدون دیدگاه
- آموزش, انسانی
- بازدید: 54
فهرست مطالب
مطالعه علوم و فنون ادبی به عنوان یکی از پر چالشترین دروس کنکور و همچنین پر ضریبترین و درسی دارای بیشترین تعداد سؤال در کنکور انسانی شناخته میشود و به همین خاطر مطالعه علوم و فنون ادبی، نیازمند توجهی بیشتر و تمرکزی عمیقتر است .
این درس که از چهار زیرمبحث مختلف تشکیل شده است، دارای تعداد سؤالات مختلفی است هر سال در کنکور سراسری، تعداد ۸ الی ۹ تست از تاریخ ادبیات و سبکشناسی، ۸ الی ۹ سؤال از مباحث عروض و قافیه، ۷ سؤال از آرایههای ادبی و 4 الی 5 سؤال از مباحث قرابت معنایی طرح شده و مورد سؤال قرار میگیرد.
به دلیل این تنوع مباحث در درس علوم و فنون ادبی، هر مبحثی روش مطالعه خاص خود را دارد که در ادامه با همهی این روشها آشنا خواهید شد.
تاریخ ادبیات و سبک شناسی
تاریخ ادبیات: تاریخ ادبیات عمدتاً به علت حفظی بودن، زود بازدهتر و آسانتر از مباحث دیگر است؛ هرچند قواعد خاص خود را دارد. در نظام قدیم، تاریخ ادبیات حجم بسیار بیشتری داشت اما در سالهای اخیر حجم کمتری پیدا کرده؛ هرچند این مسأله به جای آسانتر کردن کار دانشآموزان، باعث سختتر شدن کار شده است، زیرا تک تک کلمات، مورد نظر طراحان بوده و باید حتی از یادگیری یک کلمه غافل نشوید.
حفظ کردن تاریخ ادبیات در دفعات اول ممکن نیست و باید برای یادگیری مرورهای بسیار زیاد در برنامه گنجانده شود.
سبکشناسی: در سبکشناسی وجه حفظی تاریخ ادبیات کاربردی شده و باید در این بخش مثل کارآگاهان جنایی نشانههایی که در تاریخ ادبیات شناختیم را در سبکهای مختلفی پیدا کنیم.
در کتاب درسی این مباحث به صورت پراکنده مطرح شدهاند. بنابراین کشیدن یک جدول مقایسهای برای شناخت و مقایسه ویژگیهای مختلف زبانی، ادبی و فکری تمامی سبکها الزامی است.
باید به این نکته توجه داشت که در سبکشناسی شعر فارسی ویژگیهای ادبی چندان تعیینکننده نیستند و ویژگیهای زبانی و فکری بهتر میتوانند ما را در تحلیل سبک راهنمایی کنند و تنها سبکی که میتواند با ویژگیهای ادبی شناخته شود، سبک هندی است.
عروض و قافیه
عروض: در عروض، خوانش درست شعر، اولین و مهمترین گام است و در گامهای بعدی باید دانشآموز الفبای عروض را که شامل هجا، رکن، صامت، مصوت و … است را بشناسد.
در عروض، باید ابتدا از تقطیع شروع کنید و سپس به سراغ یادگیری عروض سماعی بروید و صرفاً یادگیری عروض سماعی به یکباره ممکن نخواهد بود. عروض، علاوه بر نیازمندی به تمرین زیاد، نیازمند حفظ اسم هر وزن واژه نیز هست.
توجه داشته باشید که عروض کار گوش است و صرفاً نمیتوان با چشم آن را آموخت؛ پس بلند خوانی اشعار کتاب درسی و اشعار دیگر را جدی بگیرید و تمرین و مداومت داشته باشید.
لازم به ذکر است اگر در خصوص خوانش درست شعرها نیازمند راهنمایی هستید. وبسایت گنجور، با دارا بودن صوت خوانشهای صحیح همه اشعار، میتواند کمک شایانی به شما برای یادگیری عروض داشته باشد.
قافیه: در مباحث قافیه اگرچه در کتاب به یک درس اکتفا شده است اما به علت پیچیدگی و زیادی حجم مطالب نباید به کتاب درسی اکتفا کرد و نیازمند منابع دیگر نیز هستیم.
گذاشتن مباحث قافیه و عروض در روتین شبانه نیز یکی از راههای تمرین هرچه بیشتر و استمرار در یادگیری این مبحث مهم است.
ارائه می دهد
آرایههای ادبی
در آرایههای ادبی اگر خوانش درستی وجود نداشته باشد، شناسائی آرایه نیز به صورت صحیح رخ نمیدهد.
در گامهای بعدی، مطالعه کتابهای استاد هامون سبطی، هفت خوان و نشر الگو نیز برای یادگیری هرچه بیشتر آرایهها توصیه میشود و نیز یادگیری آرایهها به علت نیازمندی به زمان، بهتر است از سال دهم و با مطالعه کتاب فارسی عمومی آغاز شود و در کتاب فنون ادامه پیدا کند.
آرایه در کنکور، اغلب با تستهای ترکیبی طرح میشود اما اگر در اول راه هستید ابتدا از تستهای تک آرایهای شروع به تست زنی کنید و تستهای ترکیبی آرایه را برای مراحل آخر بگذارید.
قرابت معنایی
در قرابت معنایی نیز مشابه مباحث دیگر فنون، خوانش درست یک شعر و لحنهای آن جزء مباحث کلیدی است و یادگیری قرابت جز با مطالعه مثالهای زیاد و تحلیل پاسخنامه میسر نمیشوند.
علاوه بر آن برخلاف تصور، یادگیری قرابت صرفاً با تست زنی نیست بلکه خواندن درسنامه نیز در کنار تست زنی از ملزومات درصد بالا در این درس خواهد بود.
درباره زهرا خاوری
زهرا خاوری هستم دانشجوی دانشگاه فرهنگیان، نویسنده، مؤلف و همچنین مشاور تخصصی رشته انسانی. عقیده من بر این است که آموزش درست، راهگشای بسیاری از راههای نگشوده است؛ پس تلاش من تمام قد برای بر طرف کردن مشکلات آموزشی تمام فرزندان عزیز ایران است.
نوشتههای بیشتر از زهرا خاوری
دیدگاهتان را بنویسید